19 marca 2024

Historia grupy literackiej „Awangarda Krakowska” kierowanej przez Tadeusza Peipera

Related

Dlaczego smok uważany jest za symbol Krakowa?

Symbol Londynu to Big Ben, Paryża — Wieża Eiffla,...

Co wyróżnia krakowskie lody?

Latem wystarczą dwie rzeczy, aby wprawić Cię w dobry...

Gdzie w Krakowie znaleźć prywatnego lekarza rodzinnego?

Z uwagi na dynamiczny rozwój współczesnej medycyny i dużą...

Alchemik Michał Sędziwoj: co łączy naukowca z Krakowem?

Powiadają, że jego duch wciąż błąka się po ulicach...

Share

„Awangarda Krakowska” to grupa literacka, która powstała w Krakowie w okresie między I a II wojną światową i była bliska awangardowi i futuryzmowi. Więcej na ikrakow.

„Awangarda” – termin wojskowy, pochodzi od francuskich słów „avant” – z przodu i „garde” – ochrona i oznacza jeden z głównych nurtów modernizmu, który zrywa z tradycyjnymi środkami i formami artystycznymi w sztuce.

Idea powstania i początki „Awangardy Krakowskiej”

Nazwa „Awangarda Krakowska”, zaczerpnięta z terminologii wojskowej, nie była przypadkowa, gdyż celem nowo powstałej grupy literackiej było przełamanie stereotypów w literaturze i sztuce oraz odejście od tradycji. Krakowscy awangardowcy byli aktywni i zdecydowani w odwoływaniu się do nowych form artystycznych, środków, stylów i tematów — nawet tych, które wcześniej były zakazane.

Grupa literacka powstała na podstawie awangardy i jednego z jej nurtów – futuryzmu, który był skierowany w przyszłość (z łaciny futurum – przyszłość), zaprzeczał tradycyjnym normom językowym i wyróżniał się szczególnym uwzględnieniem formalizmu.

Kierownikiem ideowym i autorem manifestu „Awangardy Krakowskiej” był Tadeusz Peiper. Tak więc programowym dziełem grupy literackiej stał się manifest o tematyce urbanistycznej, który nazywał się ” Miasto. Masa. Maszyna” i został wydany w 1922 roku.

W manifeście awangardyści Krakowa wyrazili ideowe i światopoglądowe perspektywy swojej grupy, w których brzmiał „kult trzech M” – miasta, masy i maszyny, co skłaniało się ku fascynacji urbanistyką i cywilizacją.

Kolejnym hasłem programowym „Awangardy krakowskiej” było dzieło „Metafora teraźniejszości”.

Uczestnicy i twórcze podstawy „Awangardy Krakowskiej”

Swoje prace członkowie „Awangardy Krakowskiej” publikowali w krakowskim czasopiśmie „Zwrotnica”. W pierwszych numerach tego czasopisma ukazały się artykuły polskich futurystów – Tytusa Czyżewskiego, Stanisława Młodożeńca, Bruna Jasieńskiego, Anatola Sterna i innych.

Głównymi uczestnikami „Awangardy Krakowskiej” byli poeci — Tadeusz Peiper, Julian Przyboś, Jan Brzękowski, Jalu Kurek, Adam Ważyk. W efekcie była to więc grupa poetycka krakowskich awangardzistów, którzy w interesie nowoczesności i estetyki cywilizacji byli bardzo bliscy futuryzmowi.

Ich inne ideologiczne podstawy odwołują się do masy ludzkiej, a nie do pojedynczej jednostki. Ich poezja jest dość powściągliwa emocjonalnie, która próbuje zwalczyć liryzm romantyczną metafizyką nieodłączną od modernizmu. Głównym zadaniem poezji jest wyjaśnianie świata, a literatura ma pomóc człowiekowi odnaleźć się w nowym świecie, w którym fundamentalne są Miasto, masy i maszyny.

Głównym ideologiem i przywódcą, jak już wspomniano, był polski poeta, pisarz, krytyk literacki i teoretyk literatury Tadeusz Peiper, który w okresie II wojny światowej mieszkał we Lwowie.

Najpierw publikował teoretyczne podstawy „Awangardy Krakowskiej” w czasopiśmie „Nowa Sztuka”, a następnie już w 1922 roku w pierwszym numerze czasopisma „Zwrotnica” wydrukował artykuł „Punkt wyjścia”, który był podobny do manifestu Tommaso Marinetti.

.,.,.,.,. Copyright © Partial use of materials is allowed in the presence of a hyperlink to us.