Z.A. Klemensiewicz to wybitny naukowiec, taternik, narciarz, fizyk, chemik, profesor Politechniki we Lwowie i Politechniki w Gliwicach. Autor licznych prac z zakresu chemii fizycznej, elektrochemii, termodynamiki i fizyki jądrowej. W swojej karierze udało mu się z powodzeniem połączyć naukę ze sportem, które były dla niego zarówno hobby, jak i źródłem dobrych zarobków – pisze ikrakow.net.
Początek kariery polsko-ukraińskiej
Z.A. Klemensiewicz urodził się 24 kwietnia 1886 roku w Krakowie. Był synem Roberta – nauczyciela historii i geografii, dyrektora gimnazjum oraz Marii Józefy z Reichmanów – pisarki i tłumaczki literatury skandynawskiej.
Od 1892 roku mieszkał we Lwowie i tam w latach 1896-1902 uczęszczał do V Gimnazjum. W latach 1904-1908 studiował chemię, fizykę i matematykę na Uniwersytecie Lwowskim. Wśród jego nauczycieli znajdowali się: B. Radziszewski, W. Sierpiński, M. Smoluchowski i S. Tołłoczko. Pod kierunkiem tego ostatniego Z.A. Klemensiewicz napisał pracę „Chlorek antymonowy jako rozczynnik jonizujący”, za którą w lipcu 1908 roku uzyskał stopień doktora filozofii.
W latach 1908-1911 jako stypendysta Wydziału Krajowego naukowiec pracował w Wyższej Szkole Technicznej w Karlsruhe w laboratorium F. Habera. Skonstruował tam specjalną elektrodę szklaną (tzw. elektrodę Klemensiewicza), szczególnie przydatną do pomiaru stężenia jonów wodorowych. Redagował także rozdział “Kritische Grössen” słynnej wówczas “Encyklopedii Stählera”.
Po powrocie do Polski w 1912 roku uzyskał kwalifikacje z chemii fizycznej i elektroniki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. W 1913 roku otrzymał stypendium Fundacji Carnegie-Curie i wyjechał do Paryża, gdzie pracował na Sorbonie pod kierunkiem Marii Skłodowskiej-Curie nad elektrochemią pierwiastków promieniotwórczych. Po wybuchu I wojny światowej kontynuował pracę w Paryżu w Instytucie im. Pasteura pod kierunkiem J. Danysza i opracował nową technologię syntezy salwarsanu.
Organizator polskiego szkolnictwa wyższego za granicą
W 1919 roku Z.A. Klemensiewicz wrócił do Polski i został zatrudniony w Szkole Politechnicznej we Lwowie (od 1921 roku Politechnice Lwowskiej), najpierw jako zastępca profesora, a od 1920 roku – jako profesor. Kierował Katedrą Fizyki na Wydziale Rolniczo-Leśnym, potem na Wydziale Komunikacyjnym, a w końcu – na Wydziale Chemicznym. Był jednym z organizatorów Oddziału Ogólnego i przed jego likwidacją w 1932 roku prowadził na nim wykłady z promieniotwórczości. Wraz ze współpracownikami prowadził głównie badania z zakresu elektrochemii.
W 1940 roku Z.A. Klemensiewicz przeniósł się do Kazachstanu. Z kolei w 1942 roku wstąpił do armii generała W. Andersa, przez Iran i Egipt przedostał się do Londynu. Wziął tam czynny udział w organizacji polskiego szkolnictwa wyższego na obczyźnie. W 1944 roku został mianowany przez rząd emigracyjny przewodniczącym Rady Akademickich Szkół Technicznych. Organizował także polską politechnikę w Londynie, przekształconą w Polish University College. K. wykładał tam fizykę i kierował uczelnią w latach 1947-1951.
Naukowiec wrócił do Polski w 1956 roku i kierował Fizyki Jądrowej na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Zorganizował tam specjalizację energetyka jądrowa. Wśród współpracowników miał głównie dawnych asystentów z Politechniki Lwowskiej.
Naukowiec, który został założycielem szkoły alpinistycznej
Z.A. Klemensiewicz był czołową postacią polskiego ruchu alpinistycznego pierwszych lat XX wieku. Najpierw jako himalaista, później jako ideolog i wreszcie jako organizator.
Napisał główny polski podręcznik alpinizmu i wydał go w 1913 roku. Ponadto sformułował etyczny związek między alpinizmem a przyrodą górską, spisał zasady uprawiania sportów wysokogórskich oraz był aktywnym członkiem redakcji pisma „Taternik” w latach 1907-1912. Założył Kółko Taterników we Lwowie i był jego prezesem w latach 1919-1939. Był także założycielem Związku Narciarzy Polskich i jego wiceprezesem w latach 1922-1939. Polacy byli wówczas najlepszymi wspinaczami i narciarzami poza tymi mieszkającymi w Alpach. Jednocześnie pisał wiele przewodników turystycznych i narciarskich, opisujących trasy od Bieszczad na wschód przez Hucuły, Sławsko po Czarną Górę i Howerlę.
