Henryk Machalski był utalentowanym inżynierem kolejowym, który poświęcił całe swoje życie na rozwój mikrofonów i systemów telefonicznych. Pierwszą praktyczną wiedzę naukowiec zdobył jednak podczas pracy na kolei krakowskiej. Ludzi i miasta łączył więc na różne sposoby, co wówczas utożsamiano z prawdziwym cudem – podaje ikrakow.net.
Pierwsze wynalazki H. Machalskiego
H. Machalski urodził się 25 grudnia 1835 roku w Jodłówce koło Bochni. W latach 1856-1870 pracował jako inżynier kolei na linii Kraków-Wiedeń, a następnie, aż do przejścia na emeryturę w 1893 roku, na linii Lwów-Czerniowce-Jassy.
H. Machalski był żonaty z Marią z domu Gorazdowską, para miała córkę Jadwigę. Znany wynalazca zmarł we Lwowie 19 lipca 1919 roku.
W 1872 roku, będąc jeszcze młodszym inżynierem, opatentował sposób łączenia baterii w obwodach sygnalizacji kolejowej za pomocą przerywacza przekaźnikowego, który zapewniał równomierne zużycie baterii połączonych równolegle, a jednocześnie zapobiegał rozładowywaniu akumulatorów o większej pojemności przez słabsze.
W 1879 roku opatentował mikrofon węglowo-proszkowy własnej konstrukcji (na który otrzymał jeden z pierwszych patentów na świecie) oraz system telefoniczny, wykorzystujący ten mikrofon. W tym czasie jego brat Maurycy zgłosił swój wynalazek w Petersburgu i czasami jest uznawany za wynalazcę obu urządzeń. H. Machalski skonstruował także telefon z ulepszonym mikrofonem węglowym równocześnie z Amerykaninem Alexandrem Grahamem Bellem.
Ze względu na okoliczności, w jakich znaleźli się Polacy w czasie zaboru austriackiego, spóźnił się z opatentowaniem wynalazku o 3 lata.
W 1881 roku H. Machalski zorganizował w Operze Lwowskiej specjalny pokaz, aby zaprezentować swoje urządzenie szerokiej publiczności. Dzięki telefonowi wszyscy zdążyli wysłuchać koncertu, który odbył się w oddalonej o 30 km Żółkwi. Ludzie zgromadzeni na sali byli zachwyceni wynalazkiem.
Mikrofony H. Machalskiego po tym udanym eksperymencie zaczęto używać na linii telefonicznej kolei Lwów-Czerniowce. Ponadto w 1881 roku H. Machalski zorganizował audycję telefoniczną w Resursie Kupieckiej i w warszawskim ratuszu. Prezentacja charakterystyk technicznych urządzenia została opublikowana przez H. Machalskiego w warszawskim “Przeglądzie Technicznym” oraz we lwowskim “Czasopiśmie Technicznym”.
Mikrofon H. Machalskiego został też zaprezentowany na Międzynarodowej Wystawie Elektrycznej w Paryżu w 1881 roku i nagrodzono go wówczas srebrnym medalem, który do dziś pozostaje przechowywany przez jego potomków jako pamiątka.
Zasada działania mikrofonu H. Machalskiego
W mikrofonie zaprojektowanym przez H. Machalskiego za tubą dźwiękową umieszczono cienką blaszaną membranę. Do środka membrany przymocowano elastyczną gumową rurkę zawierającą drobno rozdrobniony grafit. Na górze rury znajdował się specjalnie ukształtowany metalowy korek wciśnięty tak, aby rura owijała się wokół niego. Wtyczka zapewniała kontakt elektryczny z proszkiem grafitowym. Docisk korka elektrody do proszku był regulowany śrubą. Zapewniło to właściwą konsystencję proszku dla danych warunków pracy. Prąd z akumulatora był doprowadzany z jednej strony do membrany poprzez sprężynę zapewniającą kontakt z nią, a z drugiej do opisywanej metalowej wtyczki. Drgania membrany pod wpływem fal dźwiękowych były przenoszone na proszek grafitowy powodując zmiany jego oporu elektrycznego, tak jak w każdym mikrofonie węglowym. W ten sam sposób mikrofon H. Machalskiego można było podłączyć do słuchawek elektromagnetycznych. Wynalazek H. Machalskiego został wystawiony w 1883 roku na Międzynarodowych Targach Elektryczności w Wiedniu i zyskał tam uznanie.
Przy wystarczającym natężeniu prądu mikrofon H. Machalskiego zapewniał głośną i wyraźną transmisję mowy bez zniekształceń. W relacji z Targów Wiedeńskich poinformowano o dobrych wynikach używania mikrofonu w rozmowie telefonicznej na autostradzie Lwów-Suczawa (375 km).
