Jerzy Adam Gracjan Vetulani był postacią wybitną – psychofarmakologiem, neurobiologiem, biochemikiem, profesorem nauk przyrodniczych, autorem książek popularnonaukowych, laureatem nagród naukowych i literackich. Ponadto współcześni pamiętają go jako osobę o niespożytej energii, dowcipną, prowokującą, interesującą się światem i wszystkim, co nowe. Więcej o tej niezwykłej osobowości, która wniosła ogromny wkład nie tylko w życie naukowe Krakowa, ale i światowego środowiska naukowców, przeczytacie w materiale serwisu ikrakow.net.
Dzieciństwo, młodość i pierwsze kroki w nauce
Jerzy Vetulani urodził się 21 stycznia 1936 roku w Krakowie, w rodzinie profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od najmłodszych lat chłopiec interesował się przyrodą, czytał wiele książek popularnonaukowych. Pomimo tego, że dzieciństwo przyszłego naukowca przypadło na trudny okres II wojny światowej, w okupowanym przez Niemców mieście nie głodował i nie doświadczył wszystkich trudów i tułaczek, jak inni mieszczanie.
Wraz z nadejściem pokoju Vetulani uczęszczał do Szkoły Ćwiczeń przy Państwowym Pedagogium w Krakowie, a po ukończeniu nauki został uczniem Liceum Ogólnokształcącego, gdzie otrzymał świadectwo ukończenia szkoły średniej z wyróżnieniem. Następnie z powodzeniem dostał się na Uniwersytet Jagielloński na specjalność fizjologia zwierząt, gdzie z sukcesem obronił pracę o wpływie kwasu askorbinowego na krew królików. Zaraz potem został zatrudniony w Zakładzie Farmakologii Polskiej Akademii Nauk na stanowisku asystenta.
Oprócz działalności naukowej J. Vetulani prowadził również działalność społeczną i kulturalną. W 1954 roku wraz z Joanną Olczak i Piotrem Skrzyneckim otworzył kabaret „Piwnica Pod Baranami”. Dzięki błyskotliwemu poczuciu humoru i talentowi oratorskiemu J. Vetulani pracował w instytucji nawet jako konferansjer. W kabarecie udało mu się pozyskać nie tylko szerokie grono przyjaciół, ale także wierną towarzyszkę życia, Marię Pająk. Pobrali się w 1963 roku, kolejno rok później w rodzinie Vetulaniego urodził się pierworodny syn Marek, a rok później Tomasz.
Działalność naukowa
Profesor J. Vetulani przez całe swoje życie pozostawał osobą nadaktywną, szczególnie jeśli chodzi o działalność na polu naukowym. Na Uniwersytecie Jagiellońskim jego wykłady zawsze gromadziły pełne sale, bo swoje myśli prezentował lekko, przystępnie, a także z humorem.
Ponadto stał się autorem lub współautorem około 250 artykułów naukowych opublikowanych w recenzowanych czasopismach naukowych, spośród których 6 zostało uznanych przez International Science Index za publikacje słynne. J. Vetulani przygotował także wiele artykułów naukowych, jak również do gazet, udzielił sporej liczby wywiadów popularnonaukowych i zredagował kilkanaście książek. Wśród jego prac popularnonaukowych największą popularnością cieszą się: „Dzień dzisiejszy i jutro neurobiologii”, „Mózg: fascynacje, problemy, tajemnice” oraz „Bez ograniczeń. Jak rządzi nami mózg ”.
J. Vetulani aktywnie szedł z duchem czasu i nie stronił od nowych technologii. Jako jeden z pierwszych skomputeryzował swoją rodzimą placówkę edukacyjną, utrzymywał strony w sieciach społecznościowych, stworzył własnego wideobloga, choć był już w dość podeszłym wieku.
Życie profesora zakończyło się nagle – w wieku 81 lat. 2 marca 2017 roku został potrącony przez ciężarówkę dostawczą na przejściu dla pieszych. Młody kierowca był trzeźwy, zaraz po wypadku zatrzymał się, by udzielić pomocy poszkodowanemu. Niestety J. Vetulani doznał poważnych uszkodzeń narządów wewnętrznych, więc lekarze byli bezsilni w próbach uratowania znanej krakowskiej postaci naukowej.
6 kwietnia 2017 roku J. Vetulani zmarł. Został pochowany z wielkimi honorami w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim. Kilka miesięcy później, 21 września, odeszła żona profesora – Maria Vetulani.
