Kraków jest jednym z najstarszych miast w Polsce. Dlatego też w swojej historii przeżywał wiele trudności i prób. Jedną z nich była epidemia cholery w XIX wieku.
Z powodu tej choroby zmarło tysiące osób. Ponieważ lekarze nie wiedzieli, jak leczyć cholerę, pacjenci często byli skazani na śmierć. O historii epidemii cholery w Krakowie czytaj w artykule na ikrakow.net poniżej.
Skąd pochodzi choroba i jak się pojawiła w Krakowie
Historia cholery sięga kampanii Aleksandra Wielkiego w Azji w 336 roku p.n.e. Objawy choroby, które są podobne do cholery, zostały opisane w starożytnych indyjskich źródłach pisanych. Istnieje wersja, że macedoński dowódca również mógł cierpieć na tę chorobę, ponieważ miał podobne objawy.
Jednak szybkie i masowe rozprzestrzenianie się cholery na świecie nastąpiło w XIX wieku. Epidemia tej zakaźnej choroby rozpoczęła się w Indiach, zabierając życie wielu osób, a następnie przeniosła się do Chin i Japonii.
Następnie duża liczba chorych pojawiła się w Imperium Rosyjskim. Podczas powstania listopadowego rosyjscy żołnierze przynieśli cholerę na tereny Polski. W pierwszych tygodniach epidemii w Warszawie zachorowało około 2500 osób, z czego połowa zmarła.
W Krakowie pierwsze przypadki choroby odnotowano w 1831 roku, po czym błyskawicznie rozprzestrzeniła się po całej Europie. W Wielkiej Brytanii cholera była nazywana „najlepszym reformatorem sanitarnym”, ponieważ epidemia doprowadziła do poprawy czystości w miastach.
Epidemie cholery w Krakowie
Epidemia cholery z lat 1831-1838 była trudnym okresem w historii Krakowa. W tych latach miasto po raz pierwszy zmierzyło się z „chorobą brudnych rąk”. Tym mianem określano cholerę, która najczęściej była przenoszona przez złą higienę osobistą i złe warunki sanitarne w miastach.
Druga fala epidemii trwała do 1851 roku, a trzecia od 1852 do 1860 roku. Doszło również do wybuchu epidemii na dużą skalę w latach 1866 i 1873. Ostatnie masowe przejawy cholery wystąpiły w latach ’90 XIX wieku.
Ponadto w czasie epidemii cholery w Krakowie pojawiły się ogniska innych chorób. W 1846 roku w mieście szalał tyfus, a w 1852 roku odra. Co ciekawe, dopiero w 1883 roku niemiecki naukowiec Robert Koch odkrył sposób przenoszenia cholery. Zbadał, które bakterie Vibrio cholerae wywołują chorobę.
Jak miasto walczyło z cholerą
Polski historyk Ambroży Grabowski w swoich badaniach opisuje Kraków w czasie epidemii cholery. Zauważa, że w tym czasie na Wawelu powstał szpital, do którego przywożono chorych.
W tym celu zatrudniano osoby, które przewoziły chorych na specjalnych wozach. Towarzyszyli im zazwyczaj policjanci, którzy ściśle kontrolowali ten proces.
Głównymi objawami choroby były: wymioty, ciągłe nudności, odwodnienie, suchość w ustach, zimne kończyny, drgawki, niskie ciśnienie krwi i temperatura ciała, sina skóra (szczególnie na ustach), brak oddawania moczu (niewydolność nerek) itp.
Ofiary cholery były grzebane z dala od swoich domów, często w masowych grobach. Ponieważ miasto miało doświadczenie z innymi epidemiami, które wstrząsały Krakowem w poprzednich wiekach, władze próbowały różnych metod, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby. Nie wiedziano jednak wówczas, jak cholera się przenosi i co ją wywołuje.
Podczas trzeciej i kolejnych epidemii cholery w Krakowie wprowadzono pewne ograniczenia i zasady. Na przykład każda rodzina musiała dbać o czystość swojego domu i miasta. Dlatego nie wolno było wypuszczać zwierząt domowych z klatek i na wolność.
Ponadto zabronione było wrzucanie śmieci i martwych zwierząt do szamba i jezior. Szczególną uwagę zwracano na wodę w studniach, która często była zanieczyszczona i stanowiła źródło cholery. Obywatele, którzy podczas epidemii nie przestrzegali przepisów, byli surowo karani.
